İlim Penceresi
15.03.2025

Bir Ay Bin Derinlik: Ramazan

"Ramazan'ın başı rahmet, ortası mağrifet sonu ise cehennem ateşinden kurtuluştur."


 Özlemle beklediğimiz 11 ayın sultanı Ramazan geldi. Tüm İslam alemi için önemli olan bu bereketli ayın ortalarına gelmişken hem tekrardan önemini hatırlayalım hem de özellikle Kadir Gecesi'ni içeren son günlerini nasıl verimli geçirebiliriz bunları konuşalım.

 

Müslümanın her günü kıymetlidir ancak Ramazan ayını özel kılan başlıca nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:


 1. Kur’ân-ı Kerîm bu ayda indirilmeye başlanmıştır, âyet ve hadislerde bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilen Kadir Gecesi de bu ayın içindedir. 
 Kadir Gecesi Kur'an- ı Kerim'in bu günde indirilmeye başlanması sebebiyle bu kadar önemlidir ve Allah(cc) bizzat bu gecenin bin aydan hayırlı olduğunu bizlere bildirmiştir.
"Doğrusu biz Kur'ân'ı Kadir Gecesi'nde indirmişizdir. Kadir Gecesi'nin ne olduğunu sen bilir misin? Kadir Gecesi bin aydan hayırlıdır. Melekler ve Cebrail o gecede Rablerinin izniyle her türlü iş için inerler. O gece, tanyerinin ağarmasına kadar bir esenliktir."  (Kadir, 97/ 1-5)
 Ayrıca tam olarak hangi geceye tekabül ettiği bildirilmemekle birlikte Peygamber efendimiz "Siz Kadir Gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız" (Buhârî, Leyletü'l-Kadir, 3; Müslim, Sıyam, 216)  buyurmuştur.

 

2. İslâm’ın beş şartından biri olan oruç bu ayda tutulur.Unutulmamalıdır ki İnsan nefsi ancak açlıkla içindeki firavunları susturabilir.


3. Teravih Namazı; Hz. Peygamber(sav)'in inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek kılan kişinin geçmiş günahlarının bağışlanacağını bildirdiği ve kendisinin de bizzat kılarak ümmeti için sünnet olduğunu gösterdiği Teravih Namazı bu aya özel ibadetlerdendir.

 

4. Mal varlığı ile yapılan bir ibadet olan fitre, bu ayın sonunda ödenmesi gerekir. Bu ayda yapılan yardımların öteki aylara göre daha faziletli olduğuna dair hadisler vardır. Bu sebeple, Ramazan'da ödenmesi gerekli olmamasına rağmen pek çok müslüman zekâtlarını da bu ayda ödemeyi âdet haline getirmiştir.

 

5. "Kur’an Ayı" olarak de adlandırılan Ramazan ayında çokça Kur’an okuyup tefekkür etmek önemlidir. Hz. Peygamber’in Cebrâil ile karşılıklı Kur’an okumasına dayanan mukabele uygulaması da bu aya mahsus geleneklerdendir.

 

6. Ramazan Umresi; Kütüb-i Sitte’de yer alan bazı hadislerde bu ayda umre yapanın hac sevabı alacağı ifade edilir.

 

7. Bu ayın sonunda itikâfa girmek sünnettir. Kaynaklarda Hz.Muhammed (sav)’in ramazanın son on gününde itikâfa girdiği ve bu âdetini vefatına kadar devam ettirdiği, onun ardından hanımlarının da itikâfa girdikleri bildirilir.  
İtikaf; erkeklerin bir camiiden zorunlu ihtiyaçları olmadıkça çıkmadıkları, kadınlar için ise kendi evlerinde daima namaz kıldıkları yerde bireysel olarak eda ettikleri, kişileri dünyevi işlerden uzak durmasını amaçlayan bir ibadettir. Hükmünün sünnet olmasıyla birlikte bakım veya koruma gibi bir sorumluluğu olan veya sağlık problemi olan kişiler için önerilmemiştir. 

İtikaf, müminin kalbini dünyadan koparıp ahirete hazırlık yapar hale getirmesidir. Başka bir ifadeyle toprak üzerindeyken kabir hayatı yaşamaktır.
İtikafın özü sabır ve tahmmül seviyesini geliştirmek ve nefis terbiyesidir. İtikaf iman heyecanını arttırır, meleklerle arkadaşlığa alıştırır.
 O kadar kuvvetli bir ibadettir ki hakkıyla geçirilen 1 saatin bile yeterli olduğu islam alimleri tarafından ifade edilir.
 Ayrıca Ramazan'ın son 10 gününü kapsadığı için Kadir Gecesini de yakalama ihtimali çokça yüksektir.
Ramazan'ın 21. günü başlayan bu ibadet için tekrar belirtmek gerekir ki sünnet halinin tamamını yapamayacak kişiler ellerinden gelen ile niyetleriyle beraber mükafatlandırılırlar zirâ Allah Affedicidir, bağışlayıcıdır.(Nisa 99)


 Anlaşıldıgı üzere Ramazan ayı İslam camiası için pek önemlidir. Ülkemizde de çokça önem verip coşkuyla, kardeşlikle, hassasiyetle geçiriyoruz elhamdülillah. Peki bu mübarek ayda kendimizi geliştirip Allah'a daha da yaklaşmak, O'nun bizlere lütfettiği düzeni daha iyi anlamak için neler yapabiliriz biraz da bunları konuşalım mı ne dersiniz.

 

 Alıştığımız diğer ramazanların aksine tamamı eğitim yılı içerisinde yaz mevsiminden uzak bir ramazan geçirdiğimiz için gününün yarısından fazlasını dışarıda geçirmek zorunda kalan, uzun saatler yolculuk yapan veya saatlerce ders çalışması gereken kişileri kitle edinerek tefekkür ettimizde yoğun dünya temposuna sahip insanların bu rutini içerisinde de ramazanı hissedip ramazanın bereketi ve oluşan uhuvet atmosferiyle kendilerindeki değişimi gözlemleyebilmeleri için öneride bulunmanın daha kapsayıcı olacağını düşünüyoruz. Bu sebeple önereceğimiz her şey üniversite öğrencisi olan bizlerin kendi rutinlerimizden ve arkadaşlarımızın rutinlerinden örnekler olacak.

 

•İlk öneri tabii ki Kur'an-ı Kerim okumak
Öncesinde belirttiğimiz gibi Ramazan Kur'an ayıdır. Dolayısıyla ne kadar Kur'an okuyabilirsek kalbimiz kendini o kadar huzurda hisseder inşAllah. Okumak için vakti olmayan veya o kadar uzun süre okuyamayacaklar için dinlemek harika bir seçenek olabilir. Ayrıca bu şekilde sünnet olan mukabelenin de uygulamasını gerçekleştirmiş oluruz Allah'ın izniyle.

 

•Tefsir okumak
 Tefsir okumalari fazlasıyla kişiseldir. Kişilerin eğitim durumlarındaki farklılıklar (Arapça ve islami ilimler açısından) ve çok fazla tefsir kitabı olması okunacak tefsiri iyi seçmeyi gerekli kılar. 
 Baştan sona bir tefsir kitabını bitirmektense özellikle Ramazan için birkaç sure belirleyip okumaları farklı tefsir kitapları üzerinden yapmak da fazlasıyla verimli olur.
Necmettin Salih'in bu Ramazan yayınladığı Yusuf Suresi tefsiri hem hiç okumamış insanlar için bir deneyim hem de sohbet havasında olması sebebiyle takip etmesi oldukça keyifli bir seçenek olabilir.

 

•Peygamber kıssaları

Peygamberleri tanımak, onların hayatına vakıf olmak da kendimizde en çok değişim görmemize yardımcı olacak kaynaklardandır.

 

•Sahurdan sonra uyumamak
 Sabahın bereketi bambaşkadır, bu sebeple nasıl diğer aylarda günümüzü 5 vakit namaza göre sistematize ediyorsak bu mübarek ayda da rutinimizi oluşturan şey oruç olmalıdır. Halihazırda herkes için yoğun geçen bu ayda uyku düzenimizi de planlayıp sahurdan sonra uyumayarak olabildiğince günün verimini bereketlendirip arttırabiliriz.


•İftarda az, sahurda biraz daha fazla yemek
 Beslenmemiz gün içerisindeki enerjimizi, olaylara tavrımızı hatta bazen duygu durumlarımızı bile etkiler. Bu sebeple özellikle günün yarısından fazlasını su veya yiyecek tüketmeden geçirdiğimiz için iftar sonrasında yediklerimize, özellikle ne zaman ve ne kadar yediğimize normalden daha fazla dikkat etmemiz gerekir.

•Lüzumsuz şeylerden uzak durmak
   Fazla dizi izlemek, duygu durumumuzu hızlı değiştiren müzikler dinlemek gibi zaman öldüren şeylerden aslında günlük hayatımızda yani Ramazan dışında da olabildiğince uzak durmamız gerekir ancak nedense nefsimize çoğu zaman zor ve belki de imkansız gelir. En azından denemek için bu mübarek ay en iyi fırsat olabilir. Bunlardan bir anda kurtulmaya çalışmak zor olabileceği için yerlerini benzer ancak daha faydalı uğraşlarla değiştirmek süreci kolaylaştirabilir. Podcast dinlemek, internet üzerinden veya çevremizdeki sohbetleri takip etmek öneriler dahilindedir. 


https://youtube.com/playlist?list=PLoMsvLyPSsBNB5qhhxXEvykK3eGS3Ra2f&si=iufvf0YRGQg0JiHL

 

https://www.youtube.com/live/pBgOUbB-prs?si=NSX8Y7cl9-2uwI_V

 

https://youtu.be/cs0vuSfz9ws?si=EMQ7NwMGYVB10fdr

 

Hilal POLAT

********************************************************