Sessiz Direnişin Ses getiren Sonuçları: Boykot ve İsrail
Tarihler 1947 yılını gösterdiğinde Filistin limanına yanaşan Yahudilerle dolu bir gemi ve üzerinde kocaman puntolarla yazılmış bir pankart. ‘’Almanlar ailelerimizi yok etti, siz umutlarımızı yok etmeyin’’
Minnet ifadeleriyle girdikleri topraklarda şu an kan dökmekten çekinmiyor İsrailliler. Hatta bu topraklar zaten evvelden bizimdi diyorlar. Kendilerine vâdedilidiğini söyledikleri Filistin bugün dünyanın en büyük açık hava hapishanesi olarak nitelendiriliyor.
15 mayıs’ta yayımlanan euronews haberine göre ‘1947 yılında beri 134 bin Filistinli İsrail tarafından öldürüldü. Sadece 7 Ekim'den bu yana Gazze'de en az 14 bin 944'ü çocuk, 9 bin 849'u kadın olmak üzere 35 bin Filistinli öldürüldü.’
Bütün bunlar olurken İslam coğrafyasının gösterdiği en büyük tepkilerden biri boykottur.
Boykot; TDK’de bir işi, davranışı yapmama kararı alma ve bir kimse, topluluk veya ülkeyle amaca ulaşmak için ilişiği kesme olarak tanımlanmıştır.
Boykot neye yarar ki sorusunun cevabını önden birkaç öykü ile verelim.
Hindistan Bağımsızlık Hareketi: Savaşmadan edinilen bağımsızlık
Hindistan orta çağlardan beri geniş ticaret hacmi sayesinde sömürgeci devletlerin iştahını kabartmaktadır ancak İngiltere bu fırsatı kimseye vermeyerek Hindistan’ı kolonileştirir. 1. ve 2. Dünya Savaşlarında cephelere asker gönderip 3 milyondan fazla Hindistanlının ölümüne sebep olan İngiltere, halkı ağır vergilere tabii tutar. Köylünün, ihraç edilmeyecek ürünleri üretmesine engel olur. Kauçuk ve pamuk dışında üretim yapamayan köylü açlıkla baş başa kalır ve salgın hastalıkların da etkisiyle 10 milyon Hindistanlı yaşamını yitirir.
2. Dünya savaşının ardından verdiği sözleri unutan İngiltere’ye karşı ayaklanmalar başlar. Ayaklanmaların lideri ise Mahatma Gandhi’dir.
Gandhi kıtlığa karşı kurduğu merkezle, halka İngilizler için çalışmamalarını ve İngiliz mallarını almamalarını söylemesiyle, kongrede kararı İngilizler tarafından reddedilir. Bunu da protesto etmek için mecliste Hindistan bayrağı açar. 400 kilometrelik tuz yürüyüşüyle dünya çapında bilinirliğini arttırır. İngilizlere açık çağrıyla ülkeyi terk etmelerini söyler, halkı direniş için örgütler. Satragyaha Felsefesi yani kötülüğe karşı aktif ama şiddet içermeyen direnişin temsilcisidir.
Gördüğü bunca tepki üzerine İngiltere önce kıtlık bitene kadar vergileri kaldırır ancak ülke genelinde sona ermeyen çatışmalar, İngiliz polislerin teker teker öldürülmesi ve İngiliz ürünlerine boykot kararı İngiltere’de hükümetin değişmesine sebep olur. Yeni hükümetin gelişinin, 41 yıl önceki ilk ayaklanmanın ardından Hindistan bağımsızlığına kavuşur.
Boykotun kurduğu ülke: Amerika Boston Çay Partisi
Topraklarında güneşin batmadığı imparatorluk zor günlerini yaşarken çözümü vergilerde bulur ancak kanunlar gereği mecliste temsil edilemeyenlerden direkt olarak vergi alınamaz. Bunun üzerine çay yasası çıkarılır ve çaya yüksek vergi ücreti tanımlanır. Fahiş fiyatlı çayın satışı için 3 adet gemi Boston Limanı’na yaklaşır. Ancak halkın tepkisi büyüktür. Bir grup insan gemilere çıkarak çayları denize döker ve olayların fitili ateşlenir.
Çayların denize dökülmesinin ardından İngiliz mallarına ve sömürgelerine karşı boykot başlar. Ancak İngilizler geri adım atmaz ve dökülen çayların parasını ister. Boston Limanı’nı kapatır ve daha ağır vergiler gündeme getirir. Bunun üzerine halk daha da örgütlenir. Gergin ortam sonunda savaşa sebep olur ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı baş gösterir. Savaşın sonunda Amerikan Bağımsızlık Bildirisi yayınlanır ve Amerika resmen bağımsızlığını kazanmış olur.
İki örnekte de görüldüğü üzere; boykot etkili ve caydırıcıdır ancak planlı ve istikrarlı yapıldığı sürece. Boykotun 3 farklı etkisi vardır ekonomik, siyasal ve sosyal. Konumuz özelinde merceğe İsrail’e yapılan boykotu alacağız.
İsrail; Filistin’e attığı ilk adımı dahi finanse edilmiş bir örgüttür. Dünyanın dört bir yanından mazlum olarak toplanan ve yurt arayıp merhamet dilenen bu insanlara kimler yardım etti de denizaşırı Filistin’e yerleştiler başta bu sorgulanmalı. Dolayısıyla ekonomilerine yardım ve yatırım yapanlar İsrail için niçin pek değerli düşünülmeli.
Özellikle 7 Ekimden bu yana daha da alevlenen boykot eylemi karşısında İsrail’e uzaktan yakından, kapalı veya açık herhangi bir yardımı veya desteği olan markaların karşılaştığı durum incelenmeli.
‘’ABD merkezli Rand Corporation’ın 2015’te hazırladığı rapora göre 2013 ve 2014’te İsrail ekonomisine yönelik boykot, İsrail’in gayri safi yurt içi hasılasında 10 yıl içinde kümülatif olarak yaklaşık 15 milyar dolarlık bir zarara yol açtı. Bu da İsrail’de kişi başına düşen GSYİH’de yüzde 3,4’lük bir düşüşe neden oldu. Şu anki boykot, geçmiş dönemdekilerden çok daha yaygın olması sebebiyle İsrail ekonomisine çok daha büyük zararlar verdiği kesindir.’’
1966 yılında ABD’deki bir siyonist’in ’’İsrail’de fabrika açmıyorsunuz çünkü Arapların tarafındasınız’’ diyerek suçlaması üzerine İsrail’de fabrika açan Coca Cola: ’2023 yılı raporuna göre, boykot sonrasında Coca-Cola'nın Türkiye satış hacmi yıllık bazda dördüncü çeyrekte yüzde 21,8 düştü.’
İsrail askerinin beslenme ihtiyacını ücretsiz karşılayan marka: ’McDonald's aynı mağazada satışların üç ayda yüzde 3,4 artarak analistlerin yaklaşık yüzde 4,9'luk artış beklentisinin altında kaldı.Şirketin finans müdürü, savaşın fast food devinin 2023'ün son çeyreğinde bölgedeki kazancını anlamlı şekilde etkilediğini söyledi.
İtibar kaybı önemli Müslüman toplulukların olduğu her yerde hissediliyor. Şirket savaştan kaynaklanan satış kayıplarına ilişkin net bir rakam açıklamayı reddetti ancak yatırımcılara "etkinin anlamlı olduğu sonucunu çıkarabilirsiniz" açıklaması yapıldı. Tüketici tepkisini savuşturmak umuduyla birçok Arap ülkesindeki şubeler İsrail şubesinden uzaklaştı ve bazıları Gazze'ye insani yardım bağışı yapacağını duyurdu. Tıpkı Türkiye şubesi gibi.’
İsrail’e olan desteğini açıkça ifade etmeyen ancak Filistin’e karşı tepkisini Filistin’i destekleyen çalışanlarına dava açarak, disiplin işlemleri uygulayarak ve hatta kovarak gösteren marka Starbucks: ‘Şirketin gelirleri ocak-mart döneminde yıllık bazda yüzde 2 azalışla yaklaşık 8,6 milyar dolara geriledi. Piyasa beklentileri şirketin bu dönemde 9,1 milyar dolar gelir sağlaması yönündeydi.Bu dönemde artış göstermesi beklenen Starbucks'ın aynı mağaza satışları da yüzde 4 azalışla 2020 sonundan bu yana ilk düşüşünü kaydetti. Starbucks mağazalarının trafiği de yüzde 6 azaldı. Şirketin geçen senenin ocak-mart döneminde 79 sent olan hisse başına karı, bu yılın aynı döneminde 68 sente indi.’
KFC Malezya’da 108 şube kapattı.
The Body Shop yanlış anlaşılma üzerine boykot listelerine girdi ve İngiltere’de kepenk kapatmak zorunda kalması üzerine İsrail ile alakası olmadığını açıkladı.
Siyasi anlamda ise ülkeler yalnızlaştırılır ve yalnızlaşan devletler ayakta duramaz. Buna en iyi örnek olimpiyatlarda karma ırklardan oluşan grupları istemeyen Güney Afrika Cumhuriyeti’dir. Yalnızlaşmış, güç kaybetmş ve görüşünden vazgeçmiştir.
Sosyal olarak ise Şili halkının bağımsızlık yolunda dediği gibi ‘’Birleşen halk asla yenilmez.’’ Kitlelerin istikrarlı bir araya gelişleri daima bir sonuç doğurmuştur.
ABD’de siyahi bir kadının otobüste beyaz bir erkeğe yer vermeyi reddetmesi muhteşem değişimlere yol açmıştı bugün Türkiye ve diğer ülkelerde boykot hareketleri ile binlerce insanın birleşmesi ve tek amaca tutunması elbette bir sonuç getirecektir.
Bizler sonucun Allah’tan, eylemin ise gayretten geldiğine iman edip bilincimizi korumakla mükellef olunduk. Bilinçlerimizi ilimle arttırmayı ve gayretlerimizin sonuçlarını görebilmeyi nasip etsin Rabbimiz, amin.
Hilal POLAT
Kaynakça
https://youtu.be/7dLQzR-F2M4?si=IiFpQWd1yhqwlNTl
https://youtu.be/ee_PvXKw9nM?si=VUBD-wI9CeXpI2uh
https://youtu.be/HF1Lzo2iQF0?si=ZubrrzQOlzui6fJ8
https://youtu.be/BcT1e_06XmU?si=KLAQYJGnO-T8G6_T
https://youtu.be/Q3cngOVEjpQ?si=StQx-xEi9lAOyf56
https://www.ntv.com.tr/ntvpara/starbucksin-gelirinde-dusus,znA5KbjrSkqOD_hS3YiDeg
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistinliler-1948den-bu-yana-felaketi-yasiyor/2242234
https://tr.euronews.com/2024/05/15/1948de-yasanan-nekbe-buyuk-felaket-nedir-filistinliler-icin-ne-anlama-geliyor#:~:text=Nekbe'den%20bu%20yana%20134%20bini%20a%C5%9Fk%C4%B1n%20ki%C5%9Fi%20%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC&text=Buna%20g%C3%B6re%2C%201948'den%20bu,bin%20Filistinli%20ve%20Arap%20%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC.
https://www.buycott.com/#
https://kriterdergi.com/dosya-filistin-2/israil-urunlerini-boykot-etmenin-bir-faydasi-var-mi
*******************************************************************
